Uzmanlar, 1 ton plastik atık geri kazanımının, 41 kilogram daha az sera gazı ve yüzde 80 enerji verimliliği sağladığını, geri dönüştürülmüş plastiklerden elde edilen ham maddeler sayesinde üreticilerin karbon ayak izinin azaldığını belirtiyor.
Çoğunlukla petrol türevi malzemelerden üretilen plastikler, hafif, dayanıklı ve üretim maliyetinin düşük olması dolayısıyla tekstilden gıdaya, elektronikten ulaşıma birçok sektörde kullanılıyor. Karada ve denizde en büyük kirlilik kaynaklarından biri olan plastiğin kullanımının azaltılması kadar geri dönüştürülmesi de çevre sağlığının korunması açısından önem taşıyor.
Atık yönetimi konusunda faaliyet gösteren şirketlere danışmanlık yapan çevre mühendisi Sevilay Kaya, AA muhabirine, plastik şişelerin doğada yok olmasının 450, bebek bezlerinin 550, alüminyum kutuların 200 ila 300, plastik poşetlerin ise en az 1000 yıl sürdüğünü söyledi.
Kaya, bütün plastiklerin geri dönüşümünün mümkün olduğunu fakat nitelikli olarak geri dönüştürebilmeleri için bu atıkların farklı atıklarla temas etmeden ve kirlenmeden ayrıştırılması gerektiğini kaydetti.
Atıkların ilk basamak olan evlerde, iş yerlerinde ve tesislerde yani kaynağında doğru ayrıştırılması gerektiğini vurgulayan Kaya, "Atığı tanımak gerekiyor. Biz atığı tanırsak doğru bir şekilde ayrıştırabiliriz. Örneğin evde süt veya içecek tüketiyoruz. Plastiklerin alt tarafında cinsleriyle ilgili etiketlemeler mevcut. Dolayısıyla o etiketlere bakarak o plastiğin cinsini anlayıp daha sonra kaynağında ayrı toplayabiliriz." dedi.
- "Bunlar bizim için ham madde kaynağı"
Tek kullanımlık plastiklerin özellikle atık miktarını artıran temel kirleticiler olduğuna dikkati çeken Kaya, şöyle devam etti:
"Aslında atık demek çok doğru değil, bunlar bizim için ham madde kaynağı. Plastik atıklar oluştuktan sonra kaynağında ayrı toplamak gerekiyor. Özellikle hane halkı için ayrı toplanan atıklar belediyeler tarafından toplanıyor. Toplama ve ayırma tesisleri bu atıkları cinslerine göre ayrıştırarak lisanslı geri kazanım tesislerine gönderiyor. Lisanslı geri kazanım tesisleri de yine atıkları cinsine göre ayrıştırarak işlemlerden geçiriyor. Plastik geri dönüşüm sürecinde plastikler önce cinslerine göre sınıflandırılıyor, ardından kırılarak daha küçük parçalara bölünüyor ve kırılan plastik atıklar granül makinesinden geçirilerek eritildikten sonra mercimek tanesi büyüklüğünde granüller haline getirilip ham madde olmak üzere sanayi kuruluşlarına gönderiliyor."
Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı ile birlikte döngüsel ekonominin her geçen gün daha fazla gündeme geldiğini işaret eden Kaya, geri dönüşümü, döngüsel ekonominin en önemli basamaklarından biri olarak nitelendirdi.
Kaya, "Doğal kaynaklar hızla tükenmekte ve bu hızla doğal kaynakları tüketmeye devam edersek gelecek nesillere ham madde kalmayacak. Bu nedenle burada bizim üzerimize çok şey düşüyor. Hem bireysel olarak hem de geri kazanım firmaları olarak biz 1 ton plastik atığı geri kazanarak 41 kilogram daha az sera gazı yaymış, yüzde 80 enerji verimliliği sağlamış ve düzenli depolama alanına giden atık miktarını 2,3 metreküp azaltmış oluyoruz." sözlerini sarf etti.
- Plastik atıklar granül haline getiriliyor
Çelenk Geri Dönüşüm Üst Yöneticisi (CEO) ve Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği (GEKADER) Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Çelenk, geri dönüşüm sektörünün 1 yılda 100 milyar lira değerindeki 48,5 milyon ton atığı ülke ekonomisine kazandırdığını bildirdi.
Tesise gelen atıkların çoğunun sanayi kuruluşlarından temin edildiğini, hane halkından kaynaklanan plastik atıkların da toplama ayırma tesisleri tarafından toplanabildiğini aktaran Çelenk, bir plastik atık geri dönüşüm tesisinde ayda 2 bin ton geri dönüştürülmüş malzeme üretebildikleri bilgisini paylaştı.
Bu tesislerde granül haline getirdikleri ham maddeleri paketleyip müşterilerine gönderdiklerini anlatan Çelenk, "Otomotiv sektöründen, beyaz eşya sektöründen müşterilerimiz, bunun yanı sıra bahçe mobilyası yapan müşterilerimiz var. Mutfak eşyası, kargo poşeti, çöp torbası, sera örtüsü gibi çeşitli firmalara, sanayicilere ham madde tedariki sağlıyoruz. Tamamen yüzde 100 geri dönüştürülmüş üründen yapıyoruz." diye konuştu.
Plastik ürünlerin orijinal ham maddeden üretilmesinin ciddi anlamda sera gazı salımına ve enerji tüketimine neden olduğunun altını çizen Çelenk, geri dönüştürülmüş ham madde kullanımıyla bu durumun önüne geçildiğine değindi.
Çelenk, sözlerini şöyle tamamladı:
"Geri dönüştürülmüş üründen ham madde yaptığınız zaman, örneğin 1 ton geri dönüştürülmüş plastikten 1000 adet plastik tabure veya 100 bin adet kargo poşeti üretebiliyorsunuz. Üreticiler sıfırdan üretilen bir plastiği kullanmak yerine geri dönüşümden elde edilen ham maddeyi kullanarak üretim yaptıklarında karbon ayak izlerini de azaltmış oluyor. Doğal kaynakların sınırlı olması nedeniyle gün geçtikçe geri dönüşümün önemi artacak."