Yeni bir haftaya Merhaba derken, bu hafta toplumun gündeminde maaş zamları ve hükümetin yaptığı zamlar olunca bende iş güvenliği uzmanları maaşlarını yazmaya karar verdim.
Çalışan aldığı maaşla yaşamını idare etmesi gerekir. Alınan maaşlar zamlar karşısında çok çabuk eridiği için yapılan zamlarda fayda etmektedir. İnsanların en çok ihtiyaç duyduğu barınma ve gıdadır. Eskiden alınan maaşın üçte biri kira, üçte biri gıda ve diğer giderler için kullanılır, kalan üçte biride yatırım yapılırdı. Günümüzde kira ve gıda maaşın tamamını almaktadır. Kiranın yüksek olması son yıllarda ülkemiz yabancılar tarafından istila edilmiş olmasıdır. Ülkenin her tarafı inşaat olmasına rağmen yapılan binalar talepleri karşılamamaktadır. Bu yüzden kiralar ve ev fiyatları sürekli yükselmektedir. Gıda fiyatları dünyada düşerken birde yükselmektedir. Bunun sebebi tohum ve gübrenin dışa bağımlı ithal olmasıdır. Yediğiniz domatesin yarısı ithaldir. Gıda fiyatlarının düşmesi için yerli tohumun teşvik edilmeli ve kimyasal gübre yerine eskiden olduğu gibi hayvan gübresi kullanılmalıdır. Yerli üretim olmadan fiyatların düşmesi ve yükselmesinin durması mümkün değildir.
İş güvenliği uzmanlarının maaş oluşumunu daha iyi anlaşılması için iki örnek üzerinden anlatacağım. Jeoloji mühendisliğini bitirmiş ve üzerine yüksek lisans yapmış bir genç kendi alanında uygun iş bulamamış ve bulduğu işlerde asgari ücretin yarısından az ücret verilmiş bu yetmez gibi kendi işinin dışında işlerde yapılması istenmiş. Kendi alanında istediği işi bulamayınca iş güvenliği üzerine uzaktan tezsiz yüksek lisans tamamlamış ve aralık ayı B sınıfı iş güvenliği sınavını kazanarak iş güvenliği uzmanı olmuş.
Diğer taraftan mesleğe beş yıl önce C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak başlamış ve üç yılın sonunda B sınıfı olmuş, 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu ve ilgili yönetmelikleri biliyor ve saha uygulamalarına hâkim çalışanlara verdiği eğitimle davranış değişikliği sağlıyor ve bunun takibini yapıyor. Tehlikeler risklere dönüşmeden tespit ederek ortadan kaldırıyor ve işvereninde desteğini almış iş güvenliği uzmanı.
Bu iki iş güvenliği uzmanı statü olarak ve yapacakları işler aynı olsa da iş arayışları ve maaşları farklıdır. Hızlandırılmış uzaktan eğitimle iş güvenliği uzmanı genelde işi öğrenmek için Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinde çalışacaktır. Her hangi bir iş tecrübesi olmadığından, düşük maaşla işe başlayacaktır. Burada Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri iş güvenliği uzmanı üzerinden çok para kazanıyor algısı oluşmasın. Kendi aralarında kıran kırana mücadele vardır. Belgesini kiralayan OSGB ve işyerleri ile mücadele etmektedirler. İş Güvenliği uzman OSGB dışında bireysel olarak çalışmak istese de genel olarak iş güvenliği kültürü oluşmamış firmalarda iş bulacaktır. Onlarında vereceği maaş OSGB gibi veya bir tık üstü olacaktır.
Bilgi birikimli ve donanımlı uzmanın bakacağı iş alanları, iş güvenliği kültürü oluşmuş kurumsal firmalar veya daha önce ölümlü iş kazası geçirmiş ve tazminat ödemek zorunda kalmış firmalardır. Alacağı maaş ise yeni işe başlayacak iş güvenliği uzmanın en az iki katı olacaktır. Siyasi irade iş güvenliğine önem vermezken firmalar bilinçlenerek iş güvenliğine önem vermektedir. Böylece işi bilen ve donanımlı iş güvenliği uzmanına talepler artmaktadır.
Sosyal medyada veya bazı gruplar maaş skalası taban fiyatları yayınlamaktadır. Sahada bunun uygulaması çok zordur. Yıllardır iş aramış ve iş bulamamış diplomalı işsizlerin umut kapısı olan iş güvenliği uzmanlığını kazanan kişiler işi öğreneceğim diye asgari ücret ve daha altı maaşla çalışmaktadır. Her iş güvenliği uzmanı kendi maaşını kendi belirler ve iş arayışını da ona göre yapmaktadır. Sektörler arası maaş farklıkları olması işin gereğidir. İnşaat, maden, taş ocağı gibi yerlerde çalışma şartları ve sürekli değişen risklerden takibi zordur.
İş güvenliği uzmanlığı, okunarak öğrenilecek bir meslek olmayıp sahada uygulama ile öğrenilecek meslektir. Hiç saha bilgi ve tecrübesi olmayan B sınıfı iş güvenliği uzmanına, A sınıfının sorumluluğu verilmektedir. Olası kazada kurban edilerek yargının önüne atılmaktadır. Bu işi meslek olarak yapacağım diyenler C sınıfı ile başlasınlar zamanla işi öğrenerek yükselmelerini tavsiye ederim.