İklim değişikliği o hayvanın neslini tehlikeye atıyor

Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esra Per, iklim değişikliğine bağlı artan sıcaklıkların, değişen yağış düzeninin, orman yangınlarının ve kuraklığın papağanların yuvalama alanlarını tahrip ederek hayatta kalma şanslarını azalttığını, yasa dışı ticaretin de birçok papağan türünün neslini tehlikeye attığını bildirdi.

Papağanların korunması noktasında farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl 31 Mayıs'ta kutlanan Dünya Papağan Günü dolayısıyla AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Per, dünyadaki papağan türlerinin aslen Güney Amerika, Avustralya, Asya ve Afrika'nın tropikal ormanlarında bulunduklarını ancak insan faaliyetleriyle dünya çapına yayıldıklarını söyledi.

Dünya genelinde yaklaşık 400 papağan türü bulunduğunu ancak iklim değişikliğine bağlı habitat kaybı, yasa dışı ticaret ve kaçak avcılık gibi nedenlerle bu türlerin yaklaşık üçte birinin neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirten Per, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın papağanların habitatlarını daraltarak besin kaynaklarını azalttığını ve üreme alanlarını bozduğunu vurguladı.

Per, "Artan sıcaklıklar, değişen yağış düzenleri, orman yangınları ve kuraklık gibi olaylar papağanların yuvalama alanlarını tahrip ediyor ve hayatta kalma ihtimallerini düşürüyor. Bu durum, özellikle göç eden ve belirli habitatlara bağımlı olan papağan türleri için büyük tehdit oluşturuyor." dedi.

İklim değişikliğinin yaşam alanlarını olumsuz etkilemesi nedeniyle göç eden papağan türlerinin rotalarının ve göç zamanlarının değişebileceğinden bahseden Per, Türkiye'de doğal yayılış gösteren bir papağan türü olmadığını ancak yaban hayatı ticareti nedeniyle 1975 yılından beri papağanların Türkiye'de gözlenebildiğini kaydetti.

- "Türkiye'deki papağan nüfusu ve tür çeşitliliği artıyor"

Yeşil papağan ve İskender papağanının Türkiye’de şehir merkezlerindeki kentsel yeşil alanlarda varlık gösterdiğini anlatan Per, şöyle devam etti:

"Bu iki tür dışında kafes kaçkını olarak gözlenmekte olan 17 papağan türü arasında keşiş papağanı, turuncu kanatlı Amazon papağanı ve Senegal papağanı popülasyon kurma riski olan türler. Türkiye’de doğada görülen papağanların hem nüfusu hem de tür çeşitliliği her geçen yıl artıyor. Bu kuşlar ülkemize göç ederek yani uçarak gelmiyor. İnsanlar kasti veya kazara bu kuşları doğaya bırakıyor. Bu nedenle de her geçen yıl farklı yerlerden papağan kayıtları geliyor. İskender papağanının nüfusu, anavatanı olan Güney ve Güneydoğu Asya'da habitat kaybı ve yasa dışı avlanma nedeniyle azalırken bu tür, evcil hayvan ticaretiyle dünyanın diğer bölgelerine girdiriliyor. Türkiye'de de bu türün popülasyonu ve yayılış alanı artıyor. Vatandaşlar, benzerlikleri nedeniyle İskender papağanını sıklıkla yeşil papağanla karıştırıyor. Yeşil papağan İskender papağanından daha yaygın olup 39 ilde, özellikle de İstanbul, İzmir, Ankara, Yalova, Antalya, Şanlıurfa, Eskişehir, Hatay, Adapazarı, Bursa, Mersin ve Gaziantep'te görülüyor."

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN)’nin Kırmızı Listesi'nde nesli tehlike altında olan papağan türlerinin bulunduğunu hatta Brezilya'nın kuzeydoğusundaki tropikal kuru ormanlarda yaşayan ve parlak mavi tüyleriyle tanınan bir papağan türü olan Spiks arası adlı türün habitat kaybı ve yasa dışı ticaret nedeniyle vahşi doğada tükenmiş kabul edildiğini aktaran Per, bu listedeki türler arasında Türkiye’yi en çok ilgilendiren türün gri papağan olduğunu ifade etti.

Per, "Halk arasındaki popülaritesi nedeniyle uzun yıllar boyunca Türkiye’nin en çok ithal ettiği papağan türü olan gri papağanın nesli, yasa dışı ticaret ve habitat kaybı nedeniyle küresel düzeyde tehlike altında. Afrika'nın ekvatoral ormanlarında yayılış gösteren bu tür, zeki ve taklit yeteneği yüksek olduğu için evcil hayvan olarak popüler. Koruma çabalarıyla, bu türün doğal yaşam alanlarının korunması ve yasa dışı ticaretinin azaltılması hedefleniyor." değerlendirmesinde bulundu.

- "Keşiş papağanı ve yeşil papağan yerli türlerle rekabete girebilir"

Papağanların ekosistemde tohumların yayılmasına yardımcı olmak ve ormanların yeniden gençleşmesine katkıda bulunmak açısından önemli rolleri olduğuna değinen Per, papağanlar takımına ait türlerin neslinin tükenmesinin ekosistem üzerinde ciddi etkilere neden olabileceği uyarısında bulundu.

Papağanların doğrudan istilacı kuşlar olarak kabul edilemeyeceğini ancak bazı bölgelere insan etkisiyle yerleşerek yerel ekosistemler üzerinde olumsuz etkiler oluşturabildiğini dile getiren Per, "Özellikle keşiş papağanı ve yeşil papağan gibi türler, doğal yaşam alanları dışında tanıtıldıkları bölgelerde hızla çoğalarak yerel ekosistemler üzerinde baskı kurabilir. Bu papağanlar, yerli kuş türleriyle besin ve yuvalama alanları için rekabet edebilir, sosyal ve ekonomik zarar verebilir." sözlerini sarf etti.

Gelecek yıllarda Türkiye'de doğada popülasyonlar kurmuş farklı papağan türleriyle karşılaşılabileceği öngörüsünde bulunan Per, Türkiye’de karar verici kurumların önlem olarak yeşil papağan ithalatını yasakladığını ancak İskender papağanı ithalatının devam ettiğini, her iki türün de ülke içinde ticaretinin serbest olduğunu ve bu durumun bir biyogüvenlik sorunu oluşturduğunu işaret etti.

Per, "Kentsel yeşil alanlarda yuvalayan ve farklı hayvan türleri ile bir arada bulunan bu türler yasa dışı biçimde toplanıyor ve kafes kuşu olarak yasa dışı ticaret döngüsüne girebiliyor. Bu iki papağan türünün ticaretinin tamamen yasaklanması gerekli." diye konuştu.

- Türkiye papağan sayımları araştırması

Son yıllarda büyük şehirlerde artan papağan popülasyonunu izlemek ve farkındalığı artırmak amacıyla 2016'da başlattıkları "Türkiye papağan sayımları" araştırması ile internet temelli bir vatandaş bilimi projesi yürüttüklerini belirten Per, şu bilgileri paylaştı:

"Bu çalışmada gönüllü gözlemcilerin papağan gözlemleri ile tür çeşitliliği, yayılış gösterdikleri yerler, nüfusları ve etkileri izleniyor. Araştırmanın başında Türkiye’de insan etkisiyle doğada üreyen iki tür; yeşil papağan ve İskender papağanının araştırılması hedeflenmişti. Aradan geçen zamanda vatandaşların çok farklı papağan türlerini de doğada gördüğü belirlendi ve kafes kaçkını statüsünde 17 papağan türü daha tespit edildi. Bu araştırmanın en önemli kısmını halka ulaşmak ve doğru bilgi vermek oluşturuyor. Sonraki süreçte gelen bilginin doğruluğu teyit ediliyor ve izleme yapılıyor. Öte yandan vatandaş bilimi, toplumda bilimsel farkındalığı ve doğa koruma bilincini artırarak sürdürülebilirlik çabalarına katkı sağlıyor."

- Papağan dünyasının "en"leri

Doç. Dr. Esra Per'in verdiği bilgilere göre, çeşitli özellikleriyle diğerlerinden ayrılan bazı papağan türleri şöyle:

En kritik düzeyde nesli tehlike altındaki papağan türü Kakapu (Strigops habroptilus): İnsan etkisi, habitat kaybı, yırtıcı hayvanlar, düşük üreme oranı ve genetik çeşitlilik eksikliği nedeniyle popülasyonu azalıyor. Yeni Zelanda'ya özgü kuş, ayrıca uçamayan tek papağan türü.

En zeki papağan türü gri papağan (Psittacus erithacus): Batı ve Orta Afrika'da endemik olan tür çeşitli kelimeleri ve sesleri taklit edebilme kabiliyetinin yanı sıra problem çözme yeteneğiyle tanınıyor.

En uzun mesafe göç eden papağan türü göçmen papağan (Lathamus discolor): Güneydoğu Avustralya'da yaşayan ve nesli tehlike altında olan papağan türü, Tazmanya'ya göçü sırasında yaklaşık 1500 kilometre mesafe katedebiliyor.

En büyük papağan türü çivit mavisi ara (Anodorhynchus hyacinthinus): Yaklaşık 1 metre uzunluğundaki tür, güçlü gagası ve uzun kuyruğu ile dikkati çekiyor. Güney Amerika'da, özellikle Brezilya'nın Pantanal bölgesinde yayılış gösteriyor. Yasa dışı ticaret, habitat kaybı ve avcılık, türün popülasyonunu olumsuz etkiliyor.

En küçük papağan türü turuncu yüzlü cüce papağan (Micropsitta pusio): Ortalama 8,6 santimetre uzunluğunda ve 12 gram ağırlığında. Papua Yeni Gine'de yaşayan bu tür, hızlı hareketleri ile de biliniyor.

En uzun ömürlü papağan türleri mavi ve sarı ara (Ara ararauna): 50-60 yıl arasında yaşayabiliyor ve uygun koşullarda 70 yıla kadar ömür sürebiliyorlar.

En kısa ömürlü papağan türü pigme papağanlar (Micropsitta türleri): Genellikle 10-15 yıl gibi daha kısa bir ömre sahip bu küçük papağanlar Papua Yeni Gine ve çevresindeki bölgelerde doğal olarak bulunuyorlar.

En parlak renkli papağan türü güneş rengi papağan (Aratinga solstitialis): Parlak sarı, turuncu, yeşil ve mavi renklerle süslenmiş tüyleriyle tanınan papağan türü Güney Amerika'nın kuzeydoğusunda, özellikle Guyana ve Brezilya'da bulunuyor.

En büyük popülasyona sahip papağan türü muhabbet kuşu (Melopsittacus undulatus): Avustralya'nın doğal faunasının bir parçası olan muhabbet kuşu, aynı zamanda dünyada evcil hayvan olarak en çok tercih edilen papağan türü olarak biliniyor.

İklim değişikliği o hayvanın neslini tehlikeye atıyor

Depremden 20 ay sonra ailesinin yanına götürüldü!

Mersinli güne orman yangını ile uyandı!

Aksaray'da otobüs kazası: Çok sayıda ölü ve yaralılar var!

YENİ DİRİ FAY HATTI AÇIKLANDI! İŞTE 1. DERECEDE BULUNAN İLLER…

İş yerinde korku dolu anlar... Tavan Çöktü!

Resmi Gazete'de bugün (18.10.2024)

Rauf Denktaş Parkı'nda yenileniyor

SON DAKİKA! Darbedilen çiçekçinin beyin ölümü gerçekleşti!

KADİRLİ'DE ARAÇ ŞARAMPOLE YUVARLANDI: YARALILAR VAR!

Rojin Kabiş'in ön otopsi sonuçları çıktı!